29 maart 2024

By Biswarup Ganguly, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=37595674

De derde vorm van koolstof. Er bestaan twee heel bekende vormen van koolstof. 1 grafiet en 2 diamant. Maar er bestaat nog een vorm van koolstof. Die heet BUCKYBALL. 

Dit ziet er uit als een voetbal op moleculaire afmetingen.

Sinds 1986 was men al bedacht dat er een koolstofvorm zou moeten bestaan in de vorm van een bal. De vader achter dit gebeuren was Richard Smalley. Maar pas in mei 1990 was de doorbraak, toen pas was mogelijk deze (ballen) in grotere hoeveelheden te maken. Waar het de jaren darvoor begon met metaal te beschieten met laser stralen.

Werd nu met een gewone lastrafo,en twee koolstaven in een buis met lage druk deze vorm van koolstof in ruime mate aangemaakt. Zo zie je maar “keep it simpel”. C 60, zo heet het nieuwe koolstof, en is volkomen symmetrisch. Al snel werden ook buisvormen aangetroffen. En vormen waarbij ballen in ballen zaten. Deze zuivere koolstofvorm is harder dan diamant, en ook zuiverder door dat alle atomen geen uitstekende randen hebben. Al deze vormen worden ook wel Buckminsterfullereen  genoemd, naar de ontwerper van de gebouwen opgebouwd uit vijf, en zeshoeken. Zoals het aviodome op schiphol, daarom wordt het ook wel Buckyball genoemd.

Op het ogenblik wordt hier nog veel in een experimentele fase aan gewerkt. Wat kunnen we ermee, is het echt zo bijzonder? Het wordt ook wel net zo belangrijk geacht als de benzeen chemie. Het is misschien bruikbaar als een super smeermiddel, of sluit er een radio actief deeltje in op. Dan het kan worden gebruikt in de strijd tegen kankercellen. De straling kan zijn werk doen en de koolstof bindt zich niet aan het weefsel. Maar dan moeten deze ballen ons lichaam verder geen schade toebrengen. Er zijn ook verbindingen gemaakt met fluor waardoor een soort driedimensionaal teflon ontstond. Ook verbindingen met kalium zijn al gelukt, waarbij temperaturen van –255 Celsius het materiaal supergeleidend werd. Wat de buisjes betreft (C70) misschien wel een supersterk koolstof vezel?

Orgineel artikel:  21 februari 2002 13:35

Heel veel meer over dit onderwerp?  > http://buckminster.physics.sunysb.edu/ <